Organ nakli nedir ?
Tedavisi mümkün olmayan hastalıklar nedeniyle görev yapamayacak derecede hasar gören organların yerine canlı veya ölüden alınan yeni sağlam organın konularak hastanın tedavi edilmesine organ nakli denir.
Hangi organlar bağışlanabilir ?
Organ bağış kartında hepsi işaretlenebildiği gibi tek bir organ bağışı da yapılabilir. Ülkemizde bağış yapılabilen organ ve dokular şunlardır:
Solid Organlar: Akciğer, Böbrek, İnce Barsak, Kalp, Karaciğer, Pankreas, Uterus
Dokular: Kalp Kapağı, Kas Dokusu, Kemik, Kıkırdak, Kornea, Tendon
Kompozit Organlar: Deri, Ekstremiteler (kol ve bacak), Üst Sindirim Yolları, Üst Solunum Yolları
Organ nakli iyi bir tedavi yöntemi midir?
Organ nakli, kronik organ yetmezliği olan hastalara yapılır. Organ bulunamadığında bu hastalar için tek sonuç; Ölümdür.. Böbrek hastalarının diyaliz makinesi sayesinde yaşamaları mümkünse de bu yaşam, makinaya bağlı olduğundan çok zordur. Bu durumdaki hastalarda yaşam süresi belirgin ölçüde kısalır. Organ nakli yapıldığında ise hastalar içimizden herhangi birisi kadar sağlıklı bir konuma gelirler.
Organ bağışı için nereye başvurabilirim?
Kamu ya da özel her hastanede ve aile sağlığı merkezlerinde bu iş için görevli Organ bağış kayıt görevlileri ve Organ Nakli koordinatörlükleri vardır. Bu merkezlerden herhangi birine başvurularak Organ bağış işlemi yapılabilir.
Hayattayken organlarını bağışlayan bir kişi daha sonra bundan vazgeçebilir mi?
Tabii ki EVET. Yakınlarınıza söylemeniz yeterli. Çünkü günü geldiğinde bağışınızı değerlendirecek olanlar yakınlarınızdır. Bugün ülkemizdeki uygulamaya göre bağış kartınız olsa bile yakınlarınız izin vermedikçe organlarınız alınamaz.
Kaza yada herhangi bir nedenle hastaneye kaldırıldığımda üzerimde Organ bağış kartı varsa organlarım hemen alınır mı?
Kesinlikle HAYIR… Birincisi, kişi sağlığında Organ bağış kartı almış olsa bile öldüğünde organlarının kullanılması için ailesini izni şarttır. Aile izni olmadıkça organlar kullanılamaz.
İkinci husus; ancak ve ancak yoğun bakım şartlarında ‘’beyin ölümü’’ gerçekleştiğinde aile izni ile kişinin organlarının alınması mümkündür. Kişi; evde, yolda, ambulansla hastaneye nakledilirken hayatını kaybetse bile organların alınıp kullanılması imkanı yoktur.
Bağışladığım organlar para ile başkasına satılabilir mi?
Hayır! Satılamaz. Bir insan öldükten sonra organları bağışlandığında, Sağlık Bakanlığının sadece bu işle ilgili kurulmuş olan Organ Nakli koordinasyon sistemi devreye girer. Bu sistem gereğince bağışlanan organlar Sağlık Bakanlığı’nın Bölge Koordinasyon Merkezine (BKM) ve oradan da Ulusal Koordinasyon Merkezine (UKM) bildirilirler. Organların merkezlere dağıtımı bu bildirimler sonucunda belirlenir ve bu işlemler bakanlık bilgi sistemi üzerinden gerçekleştirilir.
Organları alınacak cenazenin bütünlüğü bozulur mu ?
Kadavradan organ çıkarma işlemi herhangi bir canlı ameliyatı kadar büyük bir özenle yapılır. Organlar çıkarıldıktan sonra mümkün olduğunca estetik dikişlerle dikilerek, bedenin hiçbir şekilde zarar görmemesine büyük özen gösterilir. O bedenler organların kıymetini çok iyi bilen hekimler için kutsaldır ve çok büyük bir saygıyı hak etmektedirler.
Sağlık sorunum olduğunda üzerimde organ bağış kartı bulunursa bir sorun çıkar diye tedirgin oluyorum. Bu endişemde haklı mıyım?
Organların alınabilmesi için kişinin hayattayken bağış yaptığı halde yine de ailenin izninin alınması gerektiği unutulmamalıdır. Tıbbi ilkelere göre hiç kimsenin hayatı hiç kimse için feda edilemez. Bir kişinin hayatı bütün insanlık uğruna bile feda edilemez. O nedenle hiç bir endişeye gerek yoktur.
Organ bağışı bilgilerim başkalarının eline geçebilir mi?
Organ bağışı sırasında alınan bilgiler hiç bir zaman bir nakil için yeterli bilgiler değildir. Kişinin sağlık durumunu değil, niyetini belirten bir iki kimlik bilgisi dışında bir özellik taşımazlar. Kaldı ki organ bağış kayıt sistemi Sağlık Bakanlığı sistemine online olarak yapılır ve kayıt işlemi bittikten sonra bu kayıtlar kaydı yapan kişi de dahil herkese kapanır, bilgilerin başka kişilere paylaşımı söz konusu değildir.
Organ naklinin dini yönden sakıncası var mı?
Organ bağışının dini yönden sakıncası yoktur. Dinlerin çoğu organ bağışını onaylamakta ve desteklemektedir. Türkiye’de Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, 3.3.1980 tarih ve 396/13 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu açıklamıştır. Bu karara göre; Zaruret halinin bulunması, yani hastanın hayatını veya hayati bir organını kurtarmak için bundan başka çarenin olmadığının mesleki ehliyet edilmesi, hastalığın bu yolla tedavi edileceğine ilişkin doktor kararının olması, hayatta iken aksine bir beyanı olmamak şartıyla yakınlarının rızasının sağlanması, alınacak organ veya doku karşılığında hiç bir şekilde ücret alınmaması, tedavisi yapılacak hastanın da kendisine yapılacak olan bu nakle razı olması gerektiği gibi belirli şartlar belirtilmektedir. Yine aynı kararda “organınızı vereceğiniz kişi yaptığı iyilik ve fenalıklardan kendisi sorumludur” denilmektedir. İslam Dininin en evrensel kuralı ; “... Kim bir insanı öldürürse tüm insanları öldürmüş gibi olur. Ama kim de bir insanın hayatını korur ve kurtarırsa bütün insanlara hayat bahşetmiş gibi olur.” (Mâide 5/32) ‘’Kimse, kimsenin günah yükünü taşıyacak değildir.’’ (Fatır 35/18)
Ülkemizin organ nakillerindeki başarı oranı nedir?
Ülkemizde organ nakilleri dünya standardında yapılmakta ve hatta dünya standardının üzerine sonuçlanmaktadır. Karaciğer ve böbrek gibi önemli organların nakillerinde başarı oranları % 90’nın üzerindedir.
Bağışlanan organlar kimlere kullanılır?
Sağlık bakanlığı Ulusal koordinasyon sisteminde kayıtlı bekleyen hasta listelerine göre dağıtım işlemleri gerçekleştirilir. Ve bu işlemler tamamen bilgisayar üzerinden yapılmaktadır. Böbrek için doku tipi uygunluğu şartına bağlı eşleştirmeler yapılır. Sistem otokontrolden kurtulamayacak kadar komplekstir ve kalabalık bir ekip gerektirir. O nedenle özellikle kadavra organ bağışlarında bir suistimal olması düşünülemez.
Kadavra listesine kayıt olmak ne demektir?
Bağışlanan organlar nakil merkezlerine kayıtlı hastalara nakledilebilmektedir. Bu nedenle organ yetmezliği olan kişilerin mutlaka bir nakil merkezine başvurması ve bekleme listesine kayıt olması gerekir. Aksi taktirde organlarda tam uyum olsa bile nakil olma şansı yoktur. Organ nakli merkezleri, kendisine başvuran her hastayı ulusal organ ve doku nakli merkezine bildirmekle yükümlüdür. Ulusal listeye tek bir merkezden girebilirsiniz, ancak istediğiniz zaman kayıtlı olduğunuz merkezi değiştirebilirsiniz.